W moim pierwotnym zamiarze ksiazka ta miala stac sie antologia diariuszy i pamietnikow, ktorych autorami byli Polacy wyjezdzajacy do Wloch w ciagu czterech wiekow zakonczonych data 1863 r. Jednakze zarowno trudnosci badawcze, jak i wydawnicze zmusily mnie do zmiany tych planow. W ostatecznym wyniku powstal niniejszy tom szkicow opartych na listach i pamietnikach, pisanych (na goraco, dzien po dniu lub tez juz po powrocie do kraju) w okresie od konca XVI wieku do poczatku XIX w. Szkice te jednak staralem sie w mozliwie najwiekszym stopniu nasycic oryginalnymi relacjami, tak by czytelnik mogl patrzec na Italie oczyma polskich peregrynantow sprzed 300-400 lat.