Najwazniejsze dzielo Pawla Diakona, "Historia Longobardow", jest jedynym zachowanym w calosci, barwnym opisem dziejow nie istniejacego dzisiaj ludu germanskiego, ktorego wspomnienie zyje w nazwie wloskiej Lombardii. Poprzedza to dzielo (nie tylko ze wzgledu na chronologie) "Historia rzymska", zarys dziejow panstwa rzymskiego od mitycznych narodzin az niemal po wkroczenie wojowniczych Lombargow na ziemie wloska w VI wieku po Chrystusie. Oba dziela nie byly dotad tlumaczone na jezyk polski.